Reaktywacja posterunków policji przeprowadzona bez należytego nadzoru

W latach 2008-2015 scentralizowano struktury policji i zlikwidowano część posterunków. Zamknięto 477 spośród 815. Na koniec 2015 roku zostało ich 397. W 2016 r. rozpoczęto proces odtwarzania posterunków.

Jak napisano w opublikowanym we wtorek raporcie NIK proces ten nie był rzetelnie zaplanowany i realizowany. "Nie wypracowano jego spójnej koncepcji, ani obiektywnych kryteriów pozwalających na ocenę zasadności otwierania posterunków oraz ich optymalnych lokalizacji. Kluczowym czynnikiem decydującym o strukturze i dyslokacji sił policyjnych były subiektywne oczekiwania społeczne, wyrażane w niektórych przypadkach nawet przez pojedyncze osoby" - napisano w raporcie.

"Komendant Główny Policji oraz nadzorujący go Minister podejmując decyzje o reaktywacji posterunków Policji nie opierali się na obiektywnych i racjonalnych przesłankach dotyczących stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na danym terenie. Ponadto, pomimo wydatkowania na ten cel ponad 107 mln zł, nie przeprowadzili analizy, czy podjęte przez nich działania przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa obywateli lub chociaż usprawniły realizację zadań przez Policję" - podkreślono.

Z dokumentacji z badań, sporządzonej dla 31 nowo otwartych posterunków wynika, że zawarte w analizach parametry nie wskazywały jednoznacznie na potrzebę utworzenia posterunku policji. "Wnioski o odtworzenie posterunków były pozytywnie rozpatrywane, pomimo że ze sporządzonych analiz bezpieczeństwa nie wynikały w sposób jednoznaczny negatywne tendencje występujące od momentu likwidacji posterunku. Niektóre dane wskazywały wręcz na poprawę stanu bezpieczeństwa na danym terenie" - stwierdziła NIK.

Zaznaczyła, że w dwóch przypadkach wnioski o utworzenie posterunku zostały zaakceptowane przez kierownictwo KGP pomimo kilkukrotnie wyrażonej, negatywnej opinii właściwych komendantów powiatowych. "Jeden z nich wskazał nawet, że w przypadku wyodrębnienia ze struktur powiatowych etatów na posterunek, mogą wystąpić trudności we właściwej dyslokacji służby, a w skrajnym przypadku może przyczynić się to do wzrostu zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie innych gmin powiatu" - dodała.

W raporcie zauważono, że w przypadku czterech z dziesięciu objętych kontrolą odtworzonych posterunków, przeprowadzone przez NIK analizy wykazały pogorszenie się niektórych kluczowych wskaźników sprawności działania policji na terenie działania nowych posterunków.

NIK podkreśliła, że "Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Komendant Główny Policji nierzetelnie nadzorowali reaktywację posterunków". Prowadzono wprawdzie monitoring ale koncentrował się na liczbie i terminach otwarcia nowych posterunków, a nie ich wpływu na schemat organizacyjny i stan bezpieczeństwa na danym terenie.

W raporcie zaznaczono, że szczegółowa kontrola 10 nowo otwartych posterunków policji wykazała, że zapewniono w nich odpowiednie warunki służby funkcjonariuszy oraz przyjmowania interesantów. NIK zwróciła jednak uwagę, że mimo działań podejmowanych na rzecz wzmocnienia etatowego ponad 160 nowych posterunków z rezerwy Komendanta Głównego Policji, prawie połowę z nich stanowiły małe komórki organizacyjne liczące od pięciu do siedmiu etatów funkcjonariuszy. W połączeniu z dynamicznie zwiększającą się liczbą wakatów w policji, skutkowało to trudnościami w organizacji codziennej służby i ograniczeniem podstawowej funkcji posterunków, jaką miała być ich łatwa dostępność dla obywateli.

NIK skontrolowała Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Komendę Główną Policji, pięć komend wojewódzkich i dziesięć komend powiatowych lub miejskich Policji. Okres objęty kontrolą to 1 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 2023 r.

"W ocenie Najwyższej Izby Kontroli organy sprawujące nadzór i koordynujące pracę jednostek Policji powinny pilnie zweryfikować, czy reaktywacja posterunków przyniosła pozytywne efekty dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz czy wydatki na ten cel zostały poniesione w sposób celowy i oszczędny" - podkreślono.

NIK zaleciła opracowanie rzetelnej analizy, bazującej na obiektywnych wskaźnikach i uwzględniającej poniesione koszty, przedstawiającej dotychczasowe rezultaty procesu reaktywacji posterunków policji. Analiza powinna obejmować w szczególności efektywność funkcjonowania komend powiatowych/miejskich policji, w ramach których utworzono posterunki, w porównaniu do komend, w których ich nie wyodrębniono; stan bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie działania komend policji, w których utworzono posterunki, w porównaniu do stanu sprzed ich utworzenia; ocenę wydatkowania środków publicznych na posterunki policji.(PAP)

Autorka: Marta Stańczyk