Światowy Dzień Konsumenta

W wielu krajach na całym świecie obchodzi się Światowy Dzień Praw Konsumenta pod różnymi hasłami, ale jednym celem jest zwrócenie uwagi zarówno decydentów politycznych, jak i obywateli na fakt, że właściwa ochrona praw konsumentów przyczynia się do wzrostu poczucia bezpieczeństwa i sprawiedliwości społecznej. Wyzwania XXI wieku wymagają odpowiedniego poziomu ochrony, który dostosowuje się do zmieniającej się rzeczywistości.

Kim jest konsument?

Konsumentem jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.
Instytucją odpowiedzialną za przestrzeganie prawa konsumentów jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).

Jak egzekwować swoje prawa?

Wsparcia można szukać, udając się do m.in.:

• rzecznika praw konsumenta,
• organizacji konsumenckich.

Polską instytucją stojącą na straży praw konsumenta jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK). Przy pomocy podlegającego mu urzędu zajmuje się on ochroną zbiorowych interesów konsumentów poprzez przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym oraz zwalczaniem niedozwolonych postanowień umownych. Ochroną praw konsumentów zajmują się również powiatowi oraz miejscy rzecznicy konsumentów zajmujący się pomocą przy indywidualnych sprawach konsumentów, a także powołane we współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Zdrowia i Ochrony Konsumenta Komisji Europejskiej Europejskie Centrum Konsumenckie zajmujące się pomocą konsumentom dokonującym transakcji w innych krajach Unii Europejskiej, Norwegii lub Islandii oraz edukacją konsumencką. W Polsce działają również organizacje pozarządowe mające na celu ochronę interesów konsumentów, takie jak w szczególności Federacja Konsumentów.

Prawa konsumenta

Prawa ogólne – to prawa konsumenta niezależne od sposobu zawarcia
umowy z przedsiębiorcą. Wynikają z różnych aktów prawnych,
m. in. Kodeksu cywilnego. Ich przestrzeganie jest wymagane przy
każdym rodzaju sprzedaży.
Obejmują sprzedaż tradycyjną, na odległość lub poza lokalem
przedsiębiorstwa.

Przykłady usług opartych na prawach ogólnych:

• Świadczenia niezamówione,
• Koszt infolinii konsumenckiej,
• Wydanie towaru,
• Zgoda na dodatkową płatność,
• Wysokość opłat za wybraną metodę płatności,
• Odpowiedzialność sprzedawcy za przesyłkę,
• Umowy wyłączone.

Najważniejsze prawa konsumenta:

• gwarancja,
• rękojmia,
• zwrot towaru,
• prawo do informacji.

John F. Kennedy w 1962 r. przed Kongresem Stanów Zjednoczonych wypowiedział sentencję: „Consumers, by definition, include us all (...)” – „Wszyscy, z definicji, jesteśmy konsumentami”. Zaprezentował wtedy projekt ustawy o prawach konsumentów (Kennedy's Bill of Rights) zawierający cztery podstawowe prawa do:

• informacji,
• bezpieczeństwa,
• wyboru produktów i usług,
• wyrażania opinii.

W ciągu kolejnych lat katalog został rozszerzony o kolejne prawa do:

• zaspokajania podstawowych potrzeb,
• dochodzenia roszczeń,
• edukacji,
• zdrowego środowiska.